Devre Mülk Sözleşmelerinde Şirketler Arasında Organik Bağın Tespiti ile Alacakların Tahsili
Devre Mülk Sözleşmelerinde tüketicilerin en çözümsüz kaldıkları durumlardan biri ALACAKLARININ TAHSİLİNİN yapılamaması durumudur. Sözleşmenin tarafı olan şirket veya şirketler bazı durumlarda alacaklıların alacağına kavuşmasını engellemek, alacaklılardan mal kaçırmak için yeni bir şirket kurmaktadır. Yeni kurulan şirkete müracaat imkanı bakımından tüzel kişilik perdesinin kaldırılması veya organik bağ kavramının ispatı gerekmektedir.
Tüzel kişilik perdesinin kaldırılması konusunu ayrı bir yazımızda inceleyecek olup, bu yazımızda ORGANİK BAĞ durumunun hangi durumlarda gerçekleşeceğini açıklayacağız.
Organik bağın varlığı için iki ayrı tüzel kişilik arasında açık belirli bir ilişkinin olması şarttır. Yargıtay bir kararında aynen; “…borçlu şirket ve şahıslar ile üçüncü kişi şirketin aralarında organik bağ olduğu, kurucularının kısmen veya tamamen aynı kişilerden oluştuğu ve şirketlerin arasında devir ilişkisinin bulunduğu anlaşılmaktadır.” demek suretiyle istihkak iddiasının muvazaalı olduğunu kabul edip alacaklının açtığı davanın kabulü gerektiğine hükmetmiştir.
Yargıtay’ın yerleşik içtihatları ışığında aşağıdaki hallerde organik bağın mevcudiyeti kabul edilebilecektir;
1. Borçlu şirkete ait bir kısım belgelerin davalı şirketin işyerinde bulunması,
2. Borçlu şirket ile davalı şirket arasında devir ilişkisinin olması,
3. İki şirketin aynı merkezden idare edilmesi,
4. Farklı şirketler kurularak, farklı tüzel kişiliklerin çatısı altında dolandırıcılık yapılması (borçlu şirket adına işlemler yapılması ve fakat bu şirketin içi boşaltılarak başka bir şirket adına malvarlığı edinilmesi),
5. İki şirketin faaliyet alanlarının ve müşteri çevrelerinin aynı olması,
6. İki şirketin çalışanlarının önemli ölçüde aynı olması,
7. Şirket yöneticilerinin aynı olması,
8. Ortaklar arasındaki akrabalık ilişkisi,
Tüm bunlara ek olarak Yargıtay 13 Hukuk Dairesi’nin yeni içtihatında sözleşmede imzası bulunmayan ancak sözleşmede malik sıfatı bulunan şirketi ile sözleşmede imzası buluna şirket arasında ORGANİK BAĞ olduğunun kabulünün gerekeceği bu durumda alacağın tahsili hususunda her iki şirketin müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulması gerektiği sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır. Davalılardan … İnş. Tic. A.Ş. sözleşmeye göre malik olduğu ve dava konusu devre mülkün bulunduğu taşınmazın sahibi olduğu anlaşılmasına göre, davalılar arasında organik bağ bulunduğunun kabulü gerekmektedir. Hal böyle olunca, sözleşmede malik-sağlayıcı olarak adı geçen davalı … İnş. Tic. A.Ş.’nin diğer davalı ile arasında organik bağ bulunduğu kabul edilerek her iki davalının da ödenen bedelden müşterek ve müteselsilen sorumlu tutulmasına karar verilmesi gerekir.